Middelenmisbruik

Men spreekt van middelenmisbruik wanneer er meer van een middel (alcohol en/of drugs) gebruikt wordt dan gezond is. Middelenmisbruik heeft meestal negatieve lichamelijke en/of psychische klachten tot gevolg.

In Nederland komt alcoholmisbruik bij ouderen veel voor. Juist omdat ouderen meestal ook meer medicijnen gebruiken, ontstaan er al snel problemen. Alcohol kan de werking van medicijnen versterken of zelfs zo verstoren dat de werking ervan teniet wordt gedaan.

Wat is middelenmisbruik?

Veel mensen denken dat kleine hoeveelheden alcohol gezond zijn. Het kan bescherming bieden tegen hart- en vaatziekten, geestelijke achteruitgang tegengaan en het bevordert sociaal welbevinden. Echter, hogere consumptie zorgt voor problemen. Onderzoek wijst uit dat de gemiddelde mens bij een dagelijks gebruik van:

• 1 glas maximaal geen problemen hoeft te verwachten;
• 2 tot 6 glazen vaker lichamelijke klachten ontwikkelt;
• 7 tot meer glazen vrijwel altijd veel lichamelijke en andere problemen heeft.

Bij deze indeling maakt het niet uit welk soort drank men gebruikt. In bier, wijn, gedestilleerd en mixdranken zit evenveel werkzame alcohol per standaard glas.

Alcoholmisbruik bij ouderen

Bij ouderen is het extra belangrijk om te letten op alcoholgebruik, omdat ouderen gevoeliger worden voor alcohol naarmate de leeftijd verstrijkt. Dat komt door een trager werkende stofwisseling, waardoor de afbraak van alcohol trager verloopt. Bij het ouder worden ontstaan daardoor problemen bij gelijkblijvende alcoholconsumptie. Halvering van het gebruik vermindert vaak de ongewenste gevolgen tot onder de risicogrens, wat een gezonde levensstijl oplevert en waarmee ook de kwaliteit van leven verbeterd of gewaarborgd blijft.

Wanneer degene voor wie u zorgt overmatig alcohol gebruikt kan dat ernstige gevolgen hebben. Er ontstaat schade aan het lichaam die langzaam of niet meer te herstellen is. Veel drinken, maar ook het plotseling geheel stoppen met alcohol kan een delier (ernstig verwarde toestand) veroorzaken. Medisch toezicht is dan gewenst en opname noodzakelijk.

Gevolgen voor de omgeving

Door overmatig alcohol- en/of verslavende middelengebruik, kunnen conflicten ontstaan tussen u en degene voor wie u zorgt. Dit komt vaak doordat de omstanders bezorgd raken om het middelenmisbruik. Middelenmisbruik kan ongewild leiden tot mishandeling van naasten en er kunnen financiële problemen ontstaan.
Als naaste is het goed om alert te zijn op mogelijk middelenmisbruik. Als u het idee heeft dat er sprake is van middelenmisbruik is het goed om hierover een gesprek aan te gaan met diegene. Zo'n gesprek moet plaatsvinden vanuit een liefdevolle, niet veroordelende en bezorgde houding. Als u laat weten dat u het middelenmisbruik aankaart, omdat u zich zorgen over uw naaste maakt, kan zo'n gesprek veel betere uitkomsten hebben. U kunt altijd naar de huisarts doorverwijzen.

Behandeling

Ouderen die teveel drinken, kunnen dat vaak zelf verminderen. Ze moeten daarvoor wel het problematisch drankgebruik erkennen. Met behulp van familie of vrienden zijn goede resultaten mogelijk. Ook is hulp van lotgenoten of maatschappelijk werk steunend. Een grote groep risicodrinkers wordt begeleid door huisartsen. De behandeling bestaat dan uit gesprekken en medicatie.

Nederlands Kenniscentrum Ouderenpsyhiatrie