Schizofrenie
Iedereen hoort weleens een stem terwijl er niemand praat of ziet in een ooghoek een gedaante terwijl er niemand staat. Maar voor sommige mensen zijn die stemmen of beelden in hun beleving echt. Dit zijn hallucinaties. Anderen denken continu achtervolgd te worden of zijn ervan overtuigd dat iedereen tegen hen is. Dit noemen we wanen.
Als het contact met de werkelijkheid verstoord is door wanen of hallucinaties, spreken we over een psychose. Niet iedereen die een psychose doormaakt heeft schizofrenie. Pas als die toestand lang duurt of vaker optreedt en de persoon in de tussenliggende tijd niet goed functioneert, spreken we van schizofrenie.
Wat is schizofrenie?
Er kan sprake zijn van schizofrenie als een persoon één langdurige psychose of meerdere psychosen heeft gehad en na de psychose niet meer functioneert zoals hij daarvoor deed. Iemand met schizofrenie kan na een psychose vaak minder goed omgaan met belasting, zoals een full-timebaan.
De symptomen van schizofrenie worden onderscheiden in positieve en negatieve symptomen. Positieve symptomen horen bij een psychose en negatieve symptomen horen bij de tijd na een psychose.
Positieve symptomen: Wanen, hallucinaties en verward denken.
Negatieve symptomen: Verwaarlozing van zichzelf, terugtrekken uit werk en sociale contacten; weinig energie en vlakke emoties hebben; weinig concentratie.
Zowel de positieve als de negatieve symptomen kunnen belastend zijn voor de persoon in kwestie maar ook voor familieleden en andere betrokkenen. Vaak is de persoon zelf zich in eerste instantie niet bewust van de ziekte, maar is het de familie die signaleert dat er hulp nodig is.
Gevolgen voor de omgeving
Het is voor omstanders heel moeilijk om de symptomen te signaleren die bij schizofrenie horen. Vaak uiten de eerste symptomen zich in de puberteit, een tijd waarin veel pubers rare dingen doen en het wel eens lijkt alsof ze de werkelijkheid niet meer zien. Als u bij iemand met schizofrenie signalen ziet die aanduiden dat er een psychose aankomt, waarschuw diegene dan en stimuleer hem of haar om hulp te zoeken. Als vroege symptomen op tijd gesignaleerd worden, kan met medicijnen voorkomen worden dat iemand een volledige psychose doormaakt.
Het is voor uzelf, als mantelzorger, belangrijk om u grenzen aan te geven. Zorg dat u in het contact met degene met schizofrenie duidelijk bent en eerlijk. U hoeft bijvoorbeeld niet mee te praten met voorkomende waanideeën of hallucinaties. Het is wel goed om te proberen te begrijpen wat de ander meemaakt, zonder dat u daarin meegezogen wordt. Als u het even niet meer aankunt om met diegene om te gaan, neem dan tijd voor uzelf of leuke dingen. Het is ook goed om zelf informatie op te zoeken of steun te zoeken bij instanties die weten hoe ze met schizofrenie om moeten gaan.
Behandeling
Schizofrenie is niet te genezen, maar vaak wel goed te behandelen. Hoe eerder er begonnen wordt met behandelen, hoe beter de resultaten zullen zijn. Medicijnen zijn bij schizofrenie erg behulpzaam en kunnen ervoor zorgen dat iemand veel minder last heeft van psychosen. Medicijnen worden meestal gecombineerd met gesprekstherapie en lotgenotencontact.
Nederlands kenniscentrum Ouderenpsychiatrie
